Hoog Hammen en de Fivel

Leanne Nobel • 5 april 2022

Waar het net wat hoger was...

Uit het nieuwe boek van Ineke Noordhoff: ‘Ontaard Land, De strijd van een Groninger tegen de gasregenten’.


Waterknooppunt’


Woltersum dateert uit de periode dat de zee zich als een inham in het Groninger land vrat. In die baai zochten de bewoners een woonplaats waar ze beschermd  waren tegen hoogwater en hun vee konden laten grazen op de vruchtbare kwelders. Via de zeearm waren ze verbonden met de rest van de wereld. Hier drukte het zoute water van de Eems armpje met het zoete water van de Fivel, de veenrivier die vanaf de Hondsrug in een brede delta in Noordoost-Groningen uitmondde in de Waddenzee. In onze wereld is er een heldere scheiding tussen water en land, maar tot de tiende eeuw waren er helemaal geen zeedijken. Mensen overleefden op die natte overgangszone van zee en land door dicht tegen elkaar aan te huizen op plekken waar het net wat hoger was. Langs de Waddenzee ontstonden zo kleine compacte dorpen op natuurlijke kwelderwallen.


Ook Hoog Hammen ligt waar het ligt vanwege de Fivel, op een plek waar het net wat hoger was. Niemand kan daar mooier over vertellen dan Jan Broekema, de laatste bewoner van Hoog Hammen. Dat doet hij op onderstaand filmpje, voor de inmiddels nationaal bekende voordeur (die door de familie Broekema nooit als zodanig gebruikt is).


Op 17 maart 2022 waren wij als Stichting Hoop voor Hoog Hammen aanwezig bij de presentatie van het nieuwe boek van Ineke Noordhoff, samen met Jan Broekema. Hoog Hammen speelt namelijk ook een kleine rol in Ontaard Land. Toen haar uitgever aan Ineke voorstelde om de boekpresentatie te houden in Amsterdam, in combinatie met het Boekenbal, bedankte ze vriendelijk. Café Woltersum, daar zou het zijn.


En zo geschiedde. Onder het genot van een bitterbal en een Hollands Hoop biertje en zonder de aanwezigheid van enig gasregent, kon Henk Tienkamp - over wiens huis en de strijd daaromtrent Ontaard Land gaat - in alle gemoedelijkheid het eerste exemplaar van het boek in ontvangst nemen.  Het was een mooie en bijzondere bijeenkomst en de locatie natuurlijk een schot in de roos!